محمد فطانت، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار تهران روز گذشته از تشکیل کمیته‌ای با نام ثبات بازار برای اولین‌بار در کشور خبر داد. البته این کمیته آنگونه که او می‌گوید، مدتی است آغاز به کار کرده و یک‌بار هم تشکیل جلسه داده است. این اتفاق که در نوع خود نادر است به‌گفته اغلب کارشناسان بازار سرمایه تنها چسبندگی بازار به دولت را بیشتر می‌کند.

او در تشریح این موضوع حتی از وجود این کمیته در سایر بورس‌های جهان هم خبر می‌دهد و می‌گوید: در دنیا کمیته‌های ثبات بازار سرمایه وجود دارد و ما هم برای فائق‌آمدن بر فضای روانی بازار کمیته تثبیت و برقراری آرامش در بازار را به ریاست معاون‌اول رییس‌جمهور تشکیل دادیم. همچنین جلساتی نیز با معاونان وزیر برای حمایت از بازار سرمایه تشکیل شد.

 
رییس سازمان بورس و اوراق بهادار افزود: اتفاقات عجیب‌وغریبی که هرروز و پی‌درپی رخ می‌دهد باعث می‌شود عده‌ای از سهامداران، سهام ارزشمند را عرضه کنند یا برعکس در فضای مثبت بازار، سهامی که ارزش ندارد، خریدار داشته باشد. این مسایل به‌دلیل غیبت بازارسازها و ابزارهایی است که باید در بازار سرمایه وجود داشته باشد. در همه دنیا ابزارهای کنترلی در شرایط شیب‌های تند نزولی یا شیب تند صعودی بازار به کار گرفته می‌شوند.

فطانت می‌افزاید: باید بر فضای یا‌س‌آلود که در بازار سرمایه ایجاد می‌شود فائق شویم.

در خلال جلسه یکی از خبرنگاران، تحلیل رییس سازمان بورس را از آینده بازار سرمایه پرسید که وی خطاب به او می‌گوید: مسوولان نمی‌توانند پیش‌بینی و تحلیل آینده بازار را داشته باشند و این کار در حیطه مشاوران سرمایه‌گذاری و تحلیلگران بازار است؛ بنابراین از من پیش‌بینی بازار را نخواهید.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه این بحث می‌افزاید: سهامداران باید حرف کسانی را که صلاحیت حرفه‌ای آنان توسط سازمان بورس تایید شده بپذیرند و از پذیرفتن سایر صحبت‌ها خودداری کنند، اما به لحاظ شخصی می‌گویم آدم بسیار خوش‌بینی هستم. 
او در این حین به دلایل ریزش شاخص کل بورس تهران هم اشاره می‌کند: در سال گذشته فضای روانی و نگرانی از بازار به‌دلیل کاهش‌ قیمت نفت و همچنین مشکلات سنگ‌آهن و نرخ سود بانکی و نگرانی از فضای روانی، شاخص کل افت کرد.

فطانت همچنین از روزهایی می‌گوید که به ریاست این سازمان برگزیده شده بود: از وقتی در مدیریت سازمان بورس قرار گرفتم ٥٣٠میلیاردتومان وارد صندوق تثبیت بازار شده بود که آن‌ موقع این رقم به انتها رسیده بود و درواقع پولی در صندوق نبود و آنچه در بازار خرج شده بود، کمتر از ١٠میلیاردتومان بوده یا در روزهای گذشته که حضور فعال‌تری در بورس داشته حدود ١٥میلیاردتومان در بازار خرج شده است که آنقدر ناچیز است که النادر کالمعدوم.  فطانت سخنان زیادی برای گفتن داشت اما نکته مهم نشست او دولتی‌شدن بازار سرمایه با تشکیل کمیته‌ ثبات بازار بود. بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران بازار سرمایه چسبندگی و وابستگی بازار سرمایه به دولت را یکی از موانع توسعه این بازار می‌دانند. سازمان بورس و اوراق بهادار تحت نظارت مستقیم شورای‌عالی بورس قرار دارد، ریاست این شورا را وزیر اقتصاد و دارایی برعهده دارد و اکنون به نظر می‌رسد پای یکی دیگر از مدیران ارشد دولتی، یعنی معاون‌اول رییس‌جمهور نیز به سیاست‌گذاری مستقیم درخصوص بازار سرمایه باز شده است.

شاهین شایان آرانی، کارشناس بازار سرمایه درخصوص تشکیل این کمیته به «شرق» می‌گوید: تشکیل این کمیته و کمیته‌های مشابه وابستگی و چسبندگی بازار را به دولت و حاکمیت بیشتر می‌کند، این در حالی است که باید شرایطی فراهم شود که بازار به‌سوی بلوغ و تکامل حرکت کند. این فعالان و ذی‌نفعان بازار سرمایه‌اند که باید برای خود تصمیم بگیرند. کارگزاری‌ها، سرمایه‌داران، مدیران سازمان بورس، سهامداران حقیقی و حقوقی و... بازیگران اصلی این بازارند و باید در حرکتی صنفی و جمعی برای آن تصمیم‌گیری کنند تا سلامت، اعتبار و نشاط و فعال‌بودن به این بازار برگردد. مردمی‌بودن این بازار است که می‌تواند به آن اعتبار ببخشد و دولت تنها باید به‌عنوان ناظر قوانینی که پیش از این وضع شده، در این بازار حضور داشته باشد. به‌عنوان مثال اگر بازار با بحران مواجه شد، دولت می‌تواند طبق قانون روند عادی بازار را متوقف کند و به مسایل آن بپردازد. اما تشکیل این کمیته‌ها و مداخله مداوم در بازار‌ها باعث وابستگی هرچه‌بیشتر بازار به ساختار‌های دولتی می‌شود.

وی در پاسخ به سوالی مبنی‌بر اینکه بسیاری از سهامداران درخواست حمایت دولت را داشته‌اند، می‌گوید: برخی از سهامداران غیرحرفه‌ای در هنگام رشد بازار سراغی از دولت نمی‌گیرند، اما در هنگام سقوط به‌دنبال حمایت هستند. باید توجه داشت که هزینه‌ این حمایت باید پرداخت شود. درواقع هزینه‌ واقعی این حمایت را خود فعالان بازار سرمایه می‌پردازند. اگر این هزینه از جیب بیت‌المال و توسط دولت پرداخت شود، درواقع دولت مرتکب به رانت شده است. به هر ترتیب همین کسانی که در حال ضررکردن هستند زمانی در همین بازار سود کرده‌اند. باید اقدامی انجام شود که این بازار خود را پیدا کند. نمی‌توان از زاویه دید ذی‌نفعان به تحلیل دقیق رسید. باید از دیدگاهی بی‌طرف و بالادستی برای بازار سرمایه و نقش آن در اقتصاد و دخالت دولت در این بازار الگو، مدل و روشی مناسب را طراحی و اجرا کرد.

شایان‌آرانی، به صعود‌های پی‌درپی شاخص در سال گذشته اشاره کرده و می‌گوید: هر صعودی، سقوطی دارد. پیش‌بینی می‌شد که بعد از صعود‌های شدید در سال گذشته، بازار دچار رکود شود. حالا نیز این روند اتفاق افتاده است. باید بگذاریم تا شرایط ریاضتی بازار را اصلاح کند. دوپینگ بازار از سوی مقامات دولتی نمی‌تواند بازار را به‌سوی رشد و توسعه حرکت دهد. بازار سرمایه ایران برای پیوستن به بازار‌های جهانی و گسترش ابزار‌های مالی باید به تمامی از وابستگی به دولت رها شود و دولت تنها نقشی ناظر را برای این بازار بازی کند.

اخباراقتصادی - شرق